Laten we eerlijk zijn: de meeste mensen hebben liever niet dat we het over de dood hebben. Het is zo’n onderwerp dat vaak in de taboesfeer blijft hangen, iets waar je niet graag bij stilstaat. Maar ik geloof dat als we er meer over weten, het minder eng wordt. Dus laten we de schroom even aan de kant zetten en eens kijken naar een paar interessante feiten over de dood die je misschien nog niet kende.
1. Verduistering van de ogen
Een van de eerste zichtbare tekenen van de dood is dat de ogen beginnen te vertroebelen. Dit gebeurt omdat er geen vloeistof en zuurstof meer naar het hoornvlies stroomt. Als de ogen open zijn, kan dit al binnen 10 minuten na de dood gebeuren; bij gesloten ogen kan het zelfs tot 24 uur duren.
2. Mythes over haar en nagels
Het idee dat haar en nagels na de dood blijven groeien, is een fabeltje. Wat er werkelijk gebeurt, is dat het lichaam uitdroogt. Hierdoor trekken de nagelbedden en de huid op het hoofd samen, waardoor het lijkt alsof nagels en haar langer worden.
3. Rigor mortis: tijdelijk fenomeen
De spierspanning die we kennen als rigor mortis is maar van korte duur. Dit gebeurt doordat bepaalde vezels in de spiercellen aan elkaar binden door chemische verbindingen, maar meestal verdwijnt het binnen een dag of twee als deze verbindingen afbreken. Hoe lang het duurt, hangt onder andere af van de temperatuur in de omgeving.
4. De geur van de dood
Twee gassen die bijdragen aan de kenmerkende geur van de dood heten putrescine en cadaverine. Deze gassen ontstaan wanneer bacteriën de aminozuren ornithine en lysine afbreken.
5. Zepen op een lichaam
Na de dood kan een lichaam bedekt raken met een laag die eruitziet als zeep. Dit staat technisch bekend als adipocere, ook wel ‘grafwas’ genoemd. Het ontstaat als vet in een lichaam vergaat onder vochtige, zuurstofarme omstandigheden. Musea zoals het Mütter Museum in Philadelphia en het Smithsonian in Washington, D.C. hebben zelfs een lichaam met adipocere te zien.
6. Het necrobiome
Wetenschappers onderzoeken momenteel het ‘necrobiome’, de bacteriën en schimmels in een lijk, om te kijken of veranderingen in deze microben ons aanwijzingen kunnen geven over het tijdstip van overlijden. Dit idee staat bekend als de ‘microbiële klok’.
7. Dode lichamen en ziekte
Dode lichamen zijn over het algemeen niet gevaarlijk alleen omdat ze dood zijn. Maar in de 19e eeuw geloofde men in de ‘miasmatische theorie’, die stelde dat lucht van rottende lichamen ziekte verspreidde. Deze theorie werd uiteindelijk vervangen door de germtheorie.
8. Cremeren produceert een hoop as
Een gemiddeld menselijk lichaam produceert tussen de 1,4 en 4 kilogram gecremeerde resten na crematie. De crematieoven, ook wel een retort genoemd, kan temperaturen bereiken van wel 1100 graden Celsius.
Bonusfeit
Tussen de 16e en het begin van de 20e eeuw gebruikten kunstenaars gemalen mummies als verf. Het werd ook gezien als een krachtig medicijn. En in de 19e eeuw kwamen verschillende uitvinders met ‘veiligheidskisten’ die uitgerust waren met bellen, vlaggen en luchtbuizen, zodat mensen niet levend begraven zouden worden.
Dus, daar heb je het! Hopelijk maak je je nu iets minder zorgen over de dood, en misschien is het zelfs een onderwerp waar je met meer interesse naar kunt kijken.
