Aan het eind van de dag komt de dochter me bedanken voor de fijne begeleiding en organisatie. “Maar het blijft raar. De kerk had eigenlijk vol moeten zitten…” Een uitvaart is een van de dingen waarbij het overduidelijk is dat we nu in een bijzondere tijd leven.
Iedereen die gezondheidsproblemen heeft, of een ouder boven de 70 jaar, leeft nu met meer spanning en onzekerheid. Iedere zzp’er en ondernemer heeft er een lading zorgen bij. Iederéén leeft nu buiten zijn comfortzone. Maar weet je, dit stuk gaat niet over hoe zielig het is voor familieleden dat ze niet kunnen knuffelen of geknuffeld kunnen worden. Het gaat ook niet over de RIVM-richtlijnen. Ik ben dit werk gaan doen omdat ik vind dat iedereen recht heeft op een afscheid dat aan alle kanten past bij wie ze zijn. En dat kan nu nog steeds.
Op maat
Want ik denk terug aan de kist die door familieleden in de tuin vanuit een bouwpakket in elkaar is gezet. De volgende dag hebben andere familieleden, op gepaste afstand van elkaar, de kist beschilderd. En ik denk aan haar naam die in haar eigen handschrift is verwerkt in het ontwerp van de rouwkaart. Een audio- of videofragment met een laatste groet dat we tijdens de ceremonie laten horen. De Harley Davidson met zijspan als staatsievervoer voor de uitvaartkist. En de erehaag van alle vrienden langs de weg, op anderhalve meter afstand van elkaar natuurlijk.
Troost
Troost is er op veel verschillende manieren. Familieleden die met elkaar filmpjes maken met goede herinneringen aan vroeger. Vrienden die de tuin water geven als jij met je hoofd ergens anders zit. Buren die koken en het eten voor de deur zetten. Mensen die de hond (of de kinderen) voor je uitlaten. Bloemen, kaarten en nóg meer bloemen. Al deze dingen deden we al voor dierbaren die het zwaar hebben en doen we nu nog steeds.
Bijzonder
Er is zo veel mogelijk. Wat denk je bijvoorbeeld van een hologram van vader en moeder die samen gelukkig dansen op hun trouwfeest, tijdens de ceremonie geprojecteerd boven de uitvaartkist. Of een live stream, zodat vrienden en familie over de hele wereld erbij kunnen zijn tijdens de ceremonie. Je kunt de dag laten vastleggen op film, zodat je die later kunt delen met wie je dat zou willen.
Het zijn maar een paar ideeën om een afscheid passend te maken. Allemaal opties die nog steeds mogelijk zijn. Dus laat je niet uit het veld slaan door de huidige beperkingen. Er kan en mag nog steeds erg veel wél!
Erg mooi uitgangspunt – iedereen heeft recht op een mooi afscheid. In deze tijd lijkt het me een uitdaging om een uitvaart te plannen, maar er blijft nog steeds veel mogelijk. Een individuele benadering is hierbij altijd belangrijk.
Troost vind je inderdaad in veel verschillende vormen. Het ophalen van herinneringen blijft een goede manier om rust en troost te vinden. Daarnaast is het ook niet erg wanneer je niet altijd troost kan vinden. Dit hoort ook bij het proces.